Hoe identificeer je suïcidaliteit?

Praten over jezelf, over je moeilijkheden, is vaak moeilijk. Veel mensen zwijgen liever, in de hoop het alleen aan te kunnen of in de hoop op betere tijden. Terugtrekking en isolement kunnen een gevoel van mislukking verergeren, maar ook het verlies van zelfvertrouwen en van eigenwaarde vergroten.
Zelfmoord wordt vaak geassocieerd met een specifieke gebeurtenis. Één enkele gebeurtenis verklaart echter niet de daad, maar kan de beslissende factor zijn, de druppel die de emmer doet overlopen. Dit is een laatste element dat een negatieve reeks beëindigd waarin de persoon zich, beetje bij beetje, meer en meer gevangen heeft gevoeld. De persoon kan een reeks signalen vertonen, waar wij attent op kunnen zijn, waarop wij hulp kunnen aanbieden, en waarop wij onze bezorgdheid kunnen uiten om een mogelijke dialoog op gang te brengen. Maar de overgang naar de zelfmoorddaad kan soms zo impulsief zijn, dat deze een verwoestend effect kan hebben op de dierbaren die achterblijven. Wanneer zelfmoordgedachten zich voordoen, kan het gedrag en de communicatiestijl van de persoon veranderen.

Dit zijn allemaal signalen die ons kunnen helpen om suïcidaliteit te herkennen, zolang we ze niet banaliseren:

Verlies van eigenwaarde en zelfvertrouwen;
Communicatie van suïcidale of wanhopige ideeën, direct of indirect: “Ik wil er een eind aan maken, ik wil voor altijd inslapen, je zou het goed hebben zonder mij, mijn leven is zinloos…”;
desinteresse of over-investering in de realiteit van het dagelijks leven ;
Irriteerbaarheid, depressie, gebrek aan reactie na een verlies of belangrijke gebeurtenis;
Aanhoudende somatische klachten;
Gedragsverandering: hyperactiviteit of teruggetrokkenheid;
Misbruik van medicijnen, drugs of alcohol;
…

Wilt u meer weten (in het Frans)

Wat moet ik zeggen tegen een dierbare met zelfmoordgedachten?

Of het nu verborgen of besproken is, een teken van onbehagen moet opgemerkt en benoemd worden: “Je lijkt iets moeilijks mee te maken…”, “Ik maak me zorgen om je…”. Door de ander tegemoet te komen, kan er een relatie ontstaan, waarin de persoon, die erkend wordt in zijn lijden, ons in vertrouwen kan nemen en zich minder alleen kan voelen ten aanzien van zijn of haar situatie. Als de persoon ons suïcidale ideeën meedeelt of suïcidaal gedrag vertoont, moeten we in de eerste plaats naar hem luisteren, hem niet veroordelen en dan :

Erken uw lijden: “Ik besef dat u een moeilijke tijd doormaakt… dat u denkt dat u het niet zult redden…, dat u zich…. voelt, dat u aan zelfmoord denkt”.
Authentiek blijven: zich niet boven zijn mogelijkheden vastleggen, noch zich verantwoordelijk voelen voor het leven van de ander. Wij zijn verantwoordelijk voor onze houding en voor wat wij aan de ander voorstellen. Als wij verontrust zijn over wat de ander ons toevertrouwt, kunnen wij antwoorden: “Wij zouden u graag willen helpen, maar wij zitten zelf ook in de problemen en wij gaan samen met u op zoek naar andere mensen tot wie u zich zou kunnen wenden”.
Blijf niet alleen. Noch degene die lijdt, noch degene die luistert. Dit betekent dat we zullen verwijzen naar anderen (professionals en/of anderen) om de lijdende persoon te ondersteunen: “Laten we de tijd nemen om met andere mensen te praten over wat je ervaart. Met meerdere mensen, hebben we meer middelen”.

De preventie van suïcidale daden begint bij de relatie die wordt aangegaan of onderhouden met de persoon die tekenen van onbehagen vertoont. Het aangaan van deze relatie, naar gelang van iemands middelen en beperkingen, zal de persoon misschien in staat stellen uit zijn of haar opsluiting te komen en weer vaste grond onder de voeten te krijgen door opnieuw in andere mogelijkheden te geloven.

Ontdek hier in detail welke houdingen u moet verkiezen en welke u moet vermijden (in het Frans)

Met wie moet ik contact opnemen?

U kunt samen contact opnemen met het Centrum voor Preventie en Steun bij Zelfdoding van de vzw Un pass dans l’impasse. Het centrum biedt u en de persoon met zelfmoordgedachten verschillende diensten aan, zoals psychologische opvolging en sociale ondersteuning. Psychologische begeleiding wordt verstrekt in onze 8 consultatiecentra. Zij zijn gevestigd in Namen, Doornik, Bergen, La Louvière, Charleroi, Louvain-la-Neuve, Marche-en-Famenne en Luik. Voor een afspraak met een psycholoog kunt u contact opnemen met het nummer 081/777.150 voor het hele Waalse grondgebied. Dit nummer is bereikbaar van maandag tot vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur.
Als u een zelfstandige wilt helpen, is er specifiek voor deze werknemers psychologische hulp opgezet. Het psychologische zorg voor zelfstandigen in nood van de vzw Un pass dans l’impasse biedt hun een gratis telefonische hulplijn en stelt hen in staat om tot 4 psychologische zorgsessies te genieten, volledig gratis, met een erkende professional die vooraf een overeenkomst met de vzw heeft gesloten. Om toegang te krijgen tot deze sessies, bel gratis 0800/300.25. Dit nummer is bereikbaar van maandag tot vrijdag van 8.30 uur tot 17.00 uur.
Heb je ‘s avonds of in het weekend hulp nodig? Bepaalde hulplijnen zijn 24/24u beschikbaar. Zo kunt u bijvoorbeeld het de Zelfmoordlijn bellen op 1813.

Hoe word je een verkenner?

Wat moet je doen als een dierbare uiting geeft aan verdriet, ongemak of zelfs een verlangen om te sterven? Om u te helpen reageren, stelt de vzw Un pass dans l’impasse voor dat u een verkenner wordt. Doelstellingen: de persoon in nood helpen en bijdragen tot het verminderen van het aantal zelfmoorden!
Of u nu een vader, een moeder, een student, een maatschappelijke werker, een opvoeder, een gepensioneerde bent… wat uw profiel ook is, u kunt een verkenner worden en de zelfmoord van een of meer mensen voorkomen. Dankzij een gratis bewustmakingssessie van een halve dag die door de vzw wordt gegeven, zijn de verkenners in staat de tekenen van nood op te merken die tot zelfmoord kunnen leiden. Wanneer zij met een dergelijke situatie worden geconfronteerd, kunnen zij via een onlineformulier een “waarschuwing” doorgeven. Uiteraard gebeurt dit alleen met toestemming van de betrokkene. De verkenner fungeert dus als contactpersoon tussen de persoon, de vzw en de aangepaste zorg.

Wil je een verkenner worden?
Stuur een e-mail naar : reference.suicide@un-pass.be
Als u vragen hebt, kunt u ons contacteren op 081/777.878
Bent u regelmatig in contact met zelfstandigen en wenst u een verkenner voor deze doelgroep te worden?
Stuur een e-mail naar het volgende adres: alert@un-pass.be
Als u vragen heeft, kunt u ons contacteren op het nummer 081/777.870